Centraal thema van deze avond was het onderwerp Multiculturele Architectuur; Bestaat er multiculturele architectuur? Zo ja, hoe ziet die er dan uit en zo nee, is het dan wenselijk dat de culturele pluriformiteit zichtbaarder wordt in deze bouwkunst. Vier inleiders zochten op hun eigen wijze en invalshoek antwoorden op deze vragen door een presentatie te geven over zijn of haar vakgebeid.

De eerste inleider was Chris Veldhuysen, projectleider sociale cohesie bij het instituut voor Multiculturele Ontwikkeling FORUM. Vanuit oogpunten als onder andere veiligheid en stedelijke vernieuwing probeert FORUM door middel van woonateliers de allochtone en autochtone burger samen te laten nadenken over hun woonomgeving. Volgens Veldhuysen is het onderwerp multicultureel bouwen nagenoeg van de landelijke politieke agenda verdwenen. In tegenstelling tot deze landelijke politiek wordt multicultureel bouwen steeds actueler op lokaal niveau. Een achterliggend politiek oogpunt wat Veldhuysen naar voren brengt in zijn presentatie is dat het bestuurlijke niveau te weinig aandacht heeft voor de geschiedenis van een wijk. Volgens hem valt hier veel inspiratie uit te halen bij stadsvernieuwing. De burger voelt zich steeds meer gebonden aan een stad dan aan het land waardoor mensen zich sterk gebonden voelen met de woonomgeving. Identificatie en identiteit zijn hierbij erg belangrijk waarbij de leefstijlen in een woonomgeving bij elkaar moeten passen volgens Veldhuysen.

Na Veldhuysen was het de buurt aan Hassani Idrissi een Rotterdamse burger met Marokkaanse achtergrond en geestelijk vader van het multiculturele bouwproject “Le Medi” in Rotterdam Delfshaven. Idrissi is al vijf jaar actief in Rotterdam met betrekking tot de multiculturele samenleving. Zijn motivatie om het project “Le Medi” op te starten is ontstaan uit de bereidheid van de allochtone gemeenschap om mee te denken over bouwen. Het is een trend dat burgers inspraak willen over wonen en leefomgeving. Ook de allochtone gemeenschap is volgens Idrissi een zoektocht begonnen naar een plek in de samenleving waaruit blijkt dat er een sterke behoefte is aan identificatie. In het teken van; “Rotterdam: veelkleurige stad” stond Rotterdam open voor geluiden uit de Rotterdamse al dan niet allochtone samenleving en kenmerkte het idee “Le Medi” interessant project. Het realiseren van een –in omvang stevig-  project realiseren waarmee Rotterdam laat zien dat multiculturaliteit ook betekenis heeft voor de fysieke omgeving werd een feit. Met het doel om Rotterdam te verrijken en de woningbouwproductie met elementen uit de Mediterrane architectuur en stedenbouw ligt er nu een plan voor een ommuurde stad met elementen van water en groen en een twaalf soort woningen waarin privacy en stijlkenmerken erg belangrijk zijn.

Na deze eerste twee inleiders was het de buurt aan de percussie groep Mankanda om iedereen te voorzien van een swingend adempauze met dans en muziek. 

Voor de derde spreker van de avond was het de beurt aan architecte Charlotte Ernst van Dynamo Architecten te Utrecht. Zij tekende voor het ontwerp van het Nederlands Islamitisch cultureel centrum in de Utrechtse wijk Lombok. Ernst liet zich voornamelijk inspireren door onderzoek te doen naar moskee ontwerpen en probeert daarmee het “schrikbeeld” van sprookjesbouw te kunnen ontwijken. Ernst zag het als een kans om vanuit de vooruitstrevende Arabische architectuur zelf een gebedshuis te ontwerpen en kwam daarmee met het ontwerp “Lombox”.  Zij ging daarmee voor de kern van vormentaal van de moskee waarin de gebedsruimte gericht naar Mekka als een van de belangrijkste uitgangspunten gold. Verder heeft Ernst gekeken naar problemen van de samenleving waarin vrouwen en jongeren met een Islamitische achtergrond en die op zoek zijn naar hun identiteit en geen plek hebben. Met haar ontwerp voor het Islamitisch cultureel centrum ging zij op zoek naar vormen waarin iedereen aan elkaar kan wennen zonder elkaar te dwingen. Het gaat hierbij om een ontwerp waar termen als “privé” en “openbaar” samengaan.

Gooike Postma van Groothuis + Postma Architectuur nam de vloer als laatste spreker van de avond en hield daarmee een korte presentatie waarin hij een aantal multiculturele projecten in Twente door middel van tekeningen van toelichting voorzag. Postma had in deze projecten voornamelijk te maken met allochtone opdrachtgevers. Volgens Postma was het vertalen van een gevoel in een materiaal en vorm een van de belangrijkste en uitdagende elementen in de samenwerking met deze opdrachtgevers.

Na deze laatste spreker kwam onder leiding van Han Pape een discussie op gang over de presentaties en over multicultureel bouwen in het algemeen. Charlotte Ernst van Dynamo Architecten kreeg veel vragen over haar ontwerp voor het Nederlands Islamitisch cultureel centrum in de Utrechtse wijk Lombok. Men vroeg zich af of het ontwerp niet te modern was en men wilde weten hoe de wijk Lombok reageerde op het ontwerp. Ernst gaf aan dat veel elementen in het ontwerp refereerden aan de structuur en materialen zoals in “traditionele” moskeeën. Ernst gaf ook aan dat veel bewoners enthousiast zijn over het ontwerp en dat vanuit de opdrachtgever voornamelijk het gemis van de minaret het grootse bezwaar was, maar inmiddels is de opdrachtgever ook overtuigd.

Ook ontstond er een leuke discussie met een politiek tintje. Een aantal wethouders van de gemeenten Borne en Enschede waren ook aanwezig en gaven ook in de discussie hun mening over multicultureel bouwen. De heer Hassink, wethouder uit Enschede, vindt de discussie met woningbouwverenigingen over multicultureel bouwen zeker de moeite waard en is van mening dat het de politiek zich betrokken moet voelen bij het onderwerp en het niet iets om uitsluitend over te laten aan de gemeenschap. De communicatie naar de allochtoon was een van de laatste onderwerpen in de discussie. Veel communicatie zou de allochtoon niet bereiken en wellicht zou de allochtoon te afwachtend zijn in deze. Ook de gemeenten zouden te afwachtend zijn en bouwondernemingen moeten meer de doelgroep opzoeken en samenwerken om zo sociale woningbouw te stimuleren waardoor er op deze manier een vorm van multicultureel bouwen ontstaat. 

De avond bracht veel informatie uit verschillende invalshoeken waar een antwoord werd gezocht op de vraag of Multiculturele Architectuur bestaat. Door presentaties is duidelijk geworden dat er veel gedaan wordt om multicultureel te bouwen en te ontwerpen. En door de discussie op gang te houden, elkaar te betrekken in projecten en niet af te wachten zal er wellicht in de toekomst een beter antwoord komen op de vraag of Multiculturele Architectuur bestaat.