Locatie: Raadszaal stadhuis, Langestraat 24, Enschede
Tijd: 15.00 uur
Op 7 mei 2012 is het 150 jaar geleden dat Enschede op 7 mei 1862 voor de laatste keer vrijwel geheel afbrandde. Achteraf gezien heeft dat geleid tot een ommekeer in de ontwikkeling van Enschede. Er ontstond letterlijk ruimte voor vernieuwing. Er kwamen ondernemers met kennis en kapitaal om nieuwe technieken te introduceren voor de ontwikkeling van textielproducten. Er kwamen mensen van heinde en verre om in de fabrieken te werken. De invloed van de textielindustrie op de ontwikkeling van Twentse steden is van niet te onderschatten betekenis geweest. Ze heeft een stempel gedrukt op zowel de ruimtelijke als sociale ontwikkeling van Enschede. Zo is Enschede stad van Nu geworden. Deze explosieve ontwikkeling had een exponentiële groei van stad en bevolking tot gevolg. De keerzijde hiervan bestond uit het ontbranden van een felle sociale strijd die tientallen jaren heeft gewoed. 6 mei 2012 is een uitgelezen moment om hierop terug te blikken naar aanleiding van de publicatie van Wim Nijhof. U bent van harte uitgenodigd om bij deze presentatie aanwezig te zijn. Peter den Oudsten, Burgemeester van Enschede
Programma 6 mei, raadszaal stadhuis
15.00 u - Ontvangst gasten in het Stadhuis van Enschede.
15.30 u - Welkomstwoord burgemeester Peter den Oudsten.
- Welkomstwoord dagvoorzitter Wilma van Ingen.
- Inleiding dr. Cor Trompetter
De positie van Enschede binnen het geheel der Twentse textielnijverheid vóór 1862.
-
Inleiding Adrie M. Roding
over
nieuwe feiten over de Stadsbrand van 1862, recent aan het licht gekomen.
- Inleiding dr. Wim H. Nijhof
over de invloed van de textielindustrie op Enschede en de omringende textielgemeenten na de Stadsbrand van 7 mei 1862.
- Uitreiking van het eerste exemplaar van het boek Troebelen in de Twentse textiel, 100 jaar sociale strijd aan burgemeester Peter den Oudsten.
- Discussie onder leiding van drs. Wilma van Ingen.
17.15 u
Einde programma. Napraten met een glas in de hand.
Drs. Wilma van Ingen is bestuurder van Nysingh Advocaten en Notarissen in Apeldoorn, Arnhem en Zwolle. Daarvoor was zij tien jaar algemeen directeur van de Kamer van Koophandel Oost-Nederland.
Dr. Cor Trompetter is historicus en sinds 2006 wethouder van de gemeente Weststellingwerf. Hij promoveerde in 1997 op een proefschrift over doopsgezinde ondernemers in de Twentse textiel, dat als titel kreeg Agroculture, Proto-industry and Mennonite Entrepreneurschip. A history of the textile industries in Twente 1600. Zijn specialisme is de geschiedenis van de textielindustrie in Twente tot het midden van de negentiende eeuw.
Adrie M. Roding is informatiespecialist van het Stadsarchief van Enschede. Hij was betrokken bij een recent onderzoek naar de wijze waarop ingezetenen in 1862 de stadsbrand hebben beleefd. Er zijn nieuwe, belangwekkende feiten aan het licht gekomen over de gevolgen van de stadsbrand in maatschappelijke, economische en vooral ruimtelijke zin Hij publiceerde een boek over de bevrijding van Enschede in 1945 en diverse artikelen over de stadsgeschiedenis.
Dr. Wim H. Nijhof is historicus en publicist. Hij promoveerde in 2008 op de biografie Kunst, katoen en kastelen. J.H. van Heek (1873-1957). In 2010 publiceerde hij het boek Heeren en Helden van Haaksbergen, geschiedenis van een textieldorp. Op 8 mei 2012 verschijnt zijn boek Troebelen in de Twentse Textiel, over een eeuw sociale strijd in Twente, die niet lang na de Stadbrand van 1862 losbarstte in Enschede en de omliggende textielgemeenten.
Activiteiten herdenking stadsbrand
De stadsbrand van 1862 kan niet onbesproken blijven. Op 6 mei a.s. en de periode daarna zijn er diverse activiteiten voor inwoners en bezoekers van de stad:
- Onthulling herdenkingssteen
Voorafgaand aan de lezingen in het stadhuis wordt een herdenkingssteen op het Van Heekplein onthuld.
- Stadswandeling
Met hulp van app’s kunt u een stadswandeling maken en door beelden en gesproken teksten via uw smartphone getuige worden van de stadsbrand. En zodoende met eigen ogen zien wat er sindsdien allemaal is veranderd. Deze stadswandeling kunt u eveneens dankzij de digitale techniek combineren met een ‘citygame.’
- Tentoonstelling, Sliepsteen en brandweer
In de TwentseWelle is een tentoonstelling over de stadsbrand, terwijl de Historische Sociëteit Enschede-Lonneker een speciale editie van de Sliepsteen heeft uitgebracht.
Ook de brandweer die inmiddels is uitgegroeid tot een hypermoderne organisatie laat van zich horen.
Klik hier voor meer informatie over de stadsbrand
Troebelen in Twentse textiel. 100 jaar sociale strijd
Nergens in Nederland hebben arbeiders feller voor hogere lonen en kortere werktijden gevochten dan in de Twentse katoenindustrie, in Enschede, Hengelo, Almelo, Borne, Goor, Haaksbergen, Losser, Oldenzaal en Rijssen. Niet eerder is de sociale strijd tussen arbeid en kapitaal samenhangend beschreven. Historicus dr Wim H. Nijhof (Enschede, 1939), zelf telg uit een textielarbeidersfamilie, vertelt in zijn boek boeiend over honderd jaar stakingen en rellen. Vanaf 1867 wanneer textielarbeiders zich verzetten tegen een verplicht ziekenfonds, tot 1967 wanneer Van Heek & Co., eens de grootste industriële onderneming in Nederland, de machines stopzet. Het is het einde van een tijdperk. Arbeiders hebben altijd verloren, ook in 1923-1924, wanneer in Oost-Nederlands meer dan twintigduizend katoenwerklieden staken.
In die eeuw van sociale strijd spelen ook belangrijke Nederlanders een rol, zoals Ferdinand Domela Nieuwenhuis, Abraham Kuyper, Piet Aalberse, Herman Schaepman, Rudolf Thorbecke, Pieter Jelles Troelstra, Henriette Roland Holst, Richard Roland Holst, H.P. Berlage, Jan Toorop en andere kunstenaars. Een hoofdrolspeler is kapelaan Alphons Ariëns die in Twente de katholieke vakbeweging in Nederland heeft gegrondvest.
Dr. Wim H. Nijhof,
Troebelen in Twentse textiel. 100 jaar sociale strijd.
WBooks-Zwolle, mei 2012, 16x23 cm, 400 p, € 24,95. ISBN 9789040005244
Het boek is zondagmiddag 6 mei a.s. te koop na afloop van de presentatie in de raadzaal van het Stadhuis.