Het is Woensdagavond 30 september 2015, net na half acht.

Tijd voor ACT Forum Café # 4, met dit keer als thema de presentaties van 4 jongere Twentse architecten/ontwerpers, die hun visie en voorbeelden van hun werk met de ca. 40 bezoekers willen delen.

We zijn weer in het PET-Paviljoen aan de Blekerstraat 103 te 7513 DT Enschede.

Vaste moderator van dienst is Symone de Bruin (in het dagelijks leven werkzaam bij de afd. R.O. van de gemeente Apeldoorn).

Regine Hilhorst (o.a. voormalig stadsdichter Enschede) zorgt voor de poëtische intemezzi, Tim de Man, all-round musicus (componist, pianist, zanger, dirigent) laat ons genieten van de piano en van zijn eigen werk.

Symone opent en schetst de ACT-Café ontwikkeling tot dusver, na “de Fiets”, “de Binnenstad” en “Kunst in de openbare ruimte” zijn we toe aan architectuur, en meer in het bijzonder het werk van een viertal veelbelovende ontwerpers.

Als ondertitel van de avond poneert Symone het statement: “ hoe bouw je een THUIS?”

Na het eerste gedicht van Regine Hilhorst is Marco Matic, architect bij IAA-Architecten te Enschede en Amsterdam, de eerste gast en inleider van vanavond. Naast architect is Marco echtgenoot, vader (dochter van 5) en skater. Dat laatste is niet onbelangrijk, zoals aan het einde van zijn presentatie zal blijken. Marco begint met de zeer recent opgeleverde en geopende stadscampus van Saxion Hogescholen in Enschede. Deze stadscampus is het sluitstuk van het masterplan van de Hogeschool in Enschede. De nieuwbouw meet ca. 7.000 m2 en bestaat uit 4 blokken die gegroepeerd zijn rondom de gerenoveerde villa Serphos (voormalig Natuur-Historisch Museum. De renovatie was ook een onderdeel van het project). Het programma voorzag in één (centrale) ingang. De omvang van het programma kon alleen gerealiseerd worden door de bouwblokken in een grote kelderbak te plaatsen, waarbij voldoende lichttoetreding in de werkruimten een item was. Op de 2^e verdieping zijn de blokken d.m.v. luchtbruggen verbonden. De omgeving (wijk “de Stadsweide”) heeft veel kwaliteit met veel bijzonder metselwerk. (geïnspireerd op de destijds in de binnenstad aanwezige textielfabrieken). Saxion Hogescholen stelde een korte bouwtijd van één jaar als eis. De gebruik name per schooljaar 2015/2016 is gelukt. Als bouwmethodiek is voor een nieuw systeem gekozen. De gevels zijn volledig geprefabriceerd (binnenblad, gemetseld buitenblad, montage alu. kozijnen) en als totaalproduct aangevoerd en gemonteerd. De maattolerantie was 3 mm, in de fabriek is een volledige mock-up van een element gebouwd, o.a. om de goede hoekoplossing vorm te geven.

De bouwblokken zijn ontworpen op een eenheidsmaat van 1200 mm , waardoor grote flexibiliteit gewaarborgd is. De grote entreetrap is op het zuiden gesitueerd, de trap is multifunctioneel en wordt o.a. als pauze (rook) ruimte gebruikt. Het gebouw is nog niet geheel af. De luifels boven de grote kozijnen op de begane grond, tevens de “zonnepet”, moeten nog gemonteerd worden. Marco schetst het ontwerpproces van de luifels. Er is samen met de leverancier veel aandacht besteed aan de materialisering in relatie tot de vormgeving. Eind oktober is deze bijzondere luifel ook gereed.

Het tweede bouwsel waar Marco Matic ons mee confronteert is van een geheel andere orde, nl. de uitkijktoren langs de A1 in het Weusthagpark te Hengelo (de woonplaats van Marco). De gewonnen prijsvraag gaf een max. budget aan van € 130k, incl. 15 jaar onderhoud. Marco heeft de toren op een bijzondere wijze vormgegeven samen met Hans de Klok van IHC-Merwede en constructieadviesbureau ADT te Velp. Er is gekozen voor corten staal om toekomstig onderhoud zoveel mogelijk te vermijden. IHC-Merwede is in staat om 50 mm dik staal een dubbele kromming te geven. Om kosten te sparen zijn de praktijkscholen in de regio ingeschakeld bij de productie.

De toren wordt geplaatst in een waterwingebied. Een fundatie in de grond is daarom niet toegestaan. De fundatiebalken worden op het maaiveld aangebracht en zijn 1 m1 hoog. De stalen toren zelf is 20 m1 hoog, waardoor het geheel 21 m1 is. De spiltrap in de toren zorgt tevens voor de stabiliteit.

Tenslotte neemt Marco ons mee naar zijn andere hobby, nl. het skaten. Tot voor kort werden skatevoorzieningen gezien als speeltuinvoorzieningen, tegenwoordig zie je een verschuiving naar sportaccommodatie. Marco maakt duidelijk dat skaten echter nog meer is dan dat. Het is een levensstijl , een manier van leven. In Hengelo is de Stichting Skatevoorziening Hengelo opgericht om de sport te promoten. In het leegstaande Hazemeijer-complex is door de eigenaar (Boei) de bovenste verdieping beschikbaar gesteld om een skatevoorziening in te richten. De inrichting krijgt een bijzondere vormgeving om het skaten mogelijk te maken. Deze bijzondere vormgeving van een skatevoorziening kan ook als dak voor een onderliggend gebouw dienen. Maar een skatevoorziening kan ook prima ingepast worden in de openbare ruimte (park, bos, plein). Het Stationsplein in Enschede is dus een kans, maar niet in z’n huidige vorm. Hengelo stelt wellicht een terrein beschikbaar achter het centraal station, waar skaten in het groen een optie is. De combinatie met “huiskamer” van de buurt dringt zich op. Marco laat een aantal mogelijke inrichtingsvarianten zien.

Eerst is nog de financiële funding aan de orde.

N.a.v. een vraag geeft Marco aan dat naar zijn mening de noodzaak van samenwerking steeds manifester is geworden. Vanaf het begin van een ontwerpopgave moeten de makers betrokken worden. Teamwork is het sleutelwoord.

Na een muzikale interventie van Tim de Man komt Ruud van der Koelen aan het woord. Ruud is mede-eigenaar van het Enschedese bureau Van Der Jeugd architecten. Ruud licht zijn visie, achtergrond en ervaringen tot heden toe. Doel van Ruud is om mensen te “raken” d.m.v. vormgeving. Hij is er van overtuigd dat architectuur en stedenbouw bijdragen aan gemeenschappelijkheid en aan een betere leefomgeving. Ruud is zowel geïnteresseerd in het voortraject als in de realisatiefase. Daarbij onderschrijft hij het belang van samenwerking. Elke opgave is uniek, telkens zijn locatie, programma en randvoorwaarden verschillend. Daardoor moet de ontwerper continue streven naar het beste resultaat voor de specifieke opgave. Recent werk van Ruud: gezondheidscentrum Helmerhoek, kantoorgebouw en centrumapotheek aan de Beltstraat, villa aan de Museumlaan, gebiedsontwikkeling rondom de kerk aan de Lasondersingel.

Onlangs is de door Ruud ontworpen villa Zwartz in het buitengebied van Enschede opgeleverd. Hij licht dit bijzondere ontwerp toe. De locatie heeft een “waanzinnige” kwaliteit. Allereerst is geprobeerd de aanwezige bebouwing “kloppend” te krijgen bij het programma. (incl. toevoeging van een zwembad). Uiteindelijk is gekozen voor sloop en volledige nieuwbouw. Bijzonder is dat de nieuwbouw op een moderne wijze is vorm gegeven, een novum in het buitengebied. Een volledig wit gebouw vond welstand echter te confronterend, zodat uiteindelijk voor een iets gedektere kleurstelling is gekozen. Als architect heeft Ruud zich met alles mogen bemoeien. Het is een “gesamt” ontwerp geworden, incl. interieurelementen. Na de keuze voor nieuwbouw is de landgoedstatus verworven. Daardoor was het mogelijk een beheergebouw toe te voegen.

N.a.v. de vraag of het ontwerpen van deze villa het “summum”was voor Ruud antwoordt hij dat dat nog moet komen. De grootste wijziging die Ruud waarneemt in het architectenvak is de opdrachtverwerving., incl. contractvorming. Ook is de technische vooruitgang zodanig dat teamwork, ook met de maakindustrie, een noodzaak is.

Na opnieuw een intermezzo van musicus Tim de Man komt het duo Wieteke Nijkrake (v/h IAA-Architecten) en Jorrit Noordhuizen (v/h Karres en Brands) , thans samen het bureau NOHNIK vormend, aan het woord. Het zelfstandige bureau is in juni jl. van start gegaan. Wieteke houdt zich bezig met de gebouwvormgeving, Jorrit met de landschapsinrichting. Hun werk is zeer divers en uiteenlopend. Allereerst wordt hun concept “de watermaker” toegelicht. D.m.v. getrapt, gestapelde tuinen wordt een verticaal stadspark gecreëerd. Een dergelijk construct kan overal bovenop geplaatst worden. Het regenwater loopt door de tuinen en wordt tegelijkertijd gefilterd, zodat het eindproduct drinkwaterkwaliteit heeft. Het concept is genomineerd in de top 50 van de ASN Bank-wereldprijs. De inzending voor de prijsvraag voor het bezoekerscentrum in Kinderdijk (lucht, land en water) heeft helaas niet de eerste plek opgeleverd. De combi met het eveneens ontworpen toegangsgebied incl. brug is echter van bijzondere kwaliteit.

Van geheel andere orde is de advisering inzake het dilemma dat IJsland momenteel kent. Het groeiende toerisme is een noodzaak voor de economische ontwikkeling , maar een duidelijke aanslag op de ecologische en landschappelijk waarde van het land.

De ombouw van het Utrechtse poppodium Tivoli is weer een geheel andere tak van sport. De grote zaal wordt badhuis/welnesscentre, in de diverse bijgebouwen worden bedrijfjes gevestigd, terwijl op de verdieping appartementen zijn gesitueerd.

De grote verscheidenheid in de projecten biedt heel veel uitdagingen, maar ook de mogelijkheid om als zelfstandig ontwerpend ondernemer meerdere ijzers in het vuur te hebben.

Na een laatste optreden van Regine Hilhorst en Tim de Man sluit Peter van Roosmalen, coördinator van het Architectuurcentrum Twente af door iedereen van harte te bedanken voor ieders inbreng. Peter memoreert de ondersteuners (subsidiënten en sponsoren) van het architectuurcentrum en wijst op het (volle) programma, de komende tijd.